Życie kobiety podzielić można na trzy etapy pod względem jej płodności. Od urodzenia po wiek nastoletni, gdzie dojrzewa płciowo, by wraz z pierwszą miesiączką wkroczyć w okres płodności. Trwa on kilkadziesiąt lat i kończy się menopauzą. Z tym czasem wiąże się szereg różnych objawów, które kobieta może odczuwać jako uporczywe. Burza hormonów oddziałuje zarówno na sferę fizyczną, jak i psychiczną. Kiedy tak naprawdę możesz spodziewać się menopauzy? Co sprawia, że pojawia się zdecydowanie wcześniej niż u większości kobiet? Dowiesz się tego, z naszego przewodnika.
Klimakterium – co warto o nim wiedzieć?
W pierwszej kolejności musimy określić czym jest menopauza, a czym klimakterium. Choć często nazwy te są używane wymiennie, jest to błąd. Za menopauzę uważa się ostatnie krwawienie, po którym przez co najmniej 12 miesięcy nie pojawi się już żadne krwawienie miesiączkowe. Klimakterium to natomiast cały czas zmian, jakie zachodzą w ciele kobiety dojrzałej, kończącej okres prokreacyjny.
Czas klimakterium, który trwa kilka lat przed i kilka po menopauzie, bywa dla kobiety trudny zarówno pod względem zmieniającej się fizyczności, jak i burzy hormonów wywołujące między innymi zmiany nastroju, drażliwość czy stany lękowe[1].
Jakie objawy mogą się pojawić w tym czasie?
Uderzenia gorąca są chyba najbardziej znanym, nieregularnym cyklem miesiączkowym, objawem klimakterium. Nagla pojawia się fala gorąca, która rozchodzi się po całym ciele. Skóra zaczyna się pocić i czerwienić. To nieprzyjemne odczucie, które może powodować dyskomfort. W wyniku burzy hormonalnej organizm ma problem z utrzymaniem prawidłowej termoregulacji. Uderzenia gorąca możesz odczuwać kilka razy dziennie bądź wcale. Wszystko zależy od twojego organizmu oraz stylu życia[2].
Zwiększona tkliwość i nerwowość to kolejny częsty objaw klimakterium. Tak duże zmiany w ciele nie mogą bowiem pozostać bez wpływu na psychikę. Wiele kobiet doświadcza wtedy mnóstwa sprzecznych uczuć, niemal jak w czasach nastoletniej burzy hormonów. Zachodzące w fizyczności zmiany są nierzadko ciężkie do zaakceptowania. Jeżeli czujesz, że nie radzisz sobie ze swoimi emocjami i uczuciami, skorzystaj z pomocy psychologa oraz endokrynologa. Pierwszy udzieli ci wsparcia w uporządkowaniu myśli i odzyskaniu pewności siebie, drugi natomiast pomoże w ustabilizowaniu poziomu hormonów i ewentualnie wdroży odpowiednią terapię wspomagającą[3].
Innym, równie ważnym, a często pomijanym, aspektem klimakterium są problemy w sferze seksualnej – spadek libido. Kobieta przechodząca klimakterium zaczyna doświadczać wielu nieprzyjemnych objawów, takich jak wyraźnie zmniejszona chęć do podejmowania aktywności seksualnej, suchość pochwy oraz wiążący się z nią dyskomfort, a czasem nawet ból. Niezwykle ważne jest w takiej sytuacji wsparcie wyrozumiałego partnera, poczucie bezpieczeństwa oraz regularne badania ginekologiczne, które uchronią cię przed nawracającymi infekcjami. Kobiety dojrzałe także mogą odczuwać satysfakcję i spełnienie w tym zakresie, dlatego też nie daj się zwieść myśli, że są to przeszkody nie do pokonania[4].
Do innych objawów klimakterium należą:
- nadmierne zmęczenie,
- ból i zawroty głowy,
- mrowienie w kończynach,
- zaburzenia rytmu serca,
- problemy z koncentracją,
- przyrost wagi,
- utrata jędrności skóry,
- bóle stawowo-mięśniowe,
- bezsenność[5].
W jakim wieku menopauza może się pojawić?
Menopauza, czyli ostatnia miesiączka, najczęściej pojawia się u kobiet w okolicach 45-55 roku życia. Dotyczy to kobiet w naszym kraju, ponieważ na całym świecie te wartości mogą się różnić. Japonki przechodzą klimakterium zdecydowanie później, za to mieszkanki Indii i Ameryki Południowej wcześniej[6].
Menopauza w wieku 40 lat – czy to normalne?
Za menopauzę przedwczesną uważa się taką, która wystąpiła przed ukończeniem przez kobietę 40 roku życia. Naukowcy uważają, że sytuacja ta dotyczy 1% kobiet[7]. Właśnie wtedy, choć wydaje się, że jest to jeszcze nieodpowiednia pora, jajniki kobiety przestają właściwie funkcjonować. Kobieta traci płodność, co znacznie skraca jej okres rozrodczy. Nie jest to stan fizjologiczny, dlatego też należy skonsultować go z lekarzem. Odwiedź więc endokrynologa specjalizującego się w problemach tego typu. Przy wczesnych objawach lekarz może wdrożyć leczenie, które reguluje poziom hormonów płciowych i opóźnia menopauzę.
Co może przyspieszyć menopauzę?
Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Wiele zależy od naszych genów. Jeżeli twoja mama i babcia przechodziły klimakterium wcześniej bądź później, niż wynosi średnia w Polsce, jest duże prawdopodobieństwo, że tak będzie także u ciebie. Dotyczy to od 31 do 80% kobiet. Istotny wpływ na czas pojawienia się menopauzy, czyli ostatniej w życiu kobiety miesiączki, ma też tryb życia[8].
Choć menopauza to fizjologiczny etap życia każdej kobiety, u każdej z nich przebiega nieco inaczej i w innym momencie. Na czas wystąpienia menopauzy ma wpływ szereg czynników, takich jak:
- nieposiadanie potomstwa – badania wykazały korelację pomiędzy liczbą urodzonych dzieci a wystąpieniem menopauzy,
- wczesna pierwsza miesiączka – niektórzy badacze wskazują, że może mieć związek z szybszym pojawieniem się menopauzy,
- krótkie cykle także są wskazywane jako czynnik przyspieszający klimakterium,
- narażenie na nadmierny stres i wytężona praca przez większość życia znacznie przyspieszają ten proces,
- palenie tytoniu wpływa na przebieg biosyntezy estrogenów – im więcej palisz, tym szybciej może pojawić się menopauza,
- osiadły tryb życia – brak ruchu na co dzień także może przyspieszyć klimakterium[9],
- mutacje genów BRCA1 i BRCA2 – nie tylko są odpowiedzialne za podwyższone ryzyko wystąpienia raka piersi i jajnika, lecz być może także za wcześniejszą menopauzę,
- leczenie nowotworów – przebyte chemioterapia i radioterapia oraz chirurgiczne usunięcie jajników,
- choroby autoimmunologiczne, takie jak: reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń rumieniowaty układowy[10].
Czy menopauzę da się opóźnić?
Choć zabrzmi to trywialnie, kluczowy w opóźnieniu menopauzy może okazać się zdrowy tryb życia. Zbilansowana dieta, odpowiednia długość snu każdej nocy, unikanie stresu, troska o zdrowie psychiczne i rezygnacja z używek sprzyja późniejszemu pojawieniu się menopauzy. Troszczenie się o zdrowie i życie w zgodzie ze swoim ciałem mogą w znacznym stopniu przedłużyć okres płodności. Musisz jednak pamiętać, że kwestia uwarunkowań genetycznych wydaje się najbardziej znacząca.
Aby świadomie działać opóźniająco na pojawienie się menopauzy i klimakterium, sięgaj też po konkretne produkty spożywcze, takie jak: owoce i artykuły z dużą zawartością białka. Korzystnie oddziałują w tym zakresie też fitoestrogeny, które znajdziesz, np. w soi[11].
Uzupełnienie składników w organizmie poprzez odpowiednio dobraną suplementację. Przed rozpoczęciem stosowania warto wykonać badania krwi, by się przekonać, czy faktycznie masz niedobory i których składników suplementację warto rozważyć.
Sprawdź, jak zrobić test na menopauzę.
Sposoby radzenia sobie z menopauzą
Dla wielu kobiet klimakterium nie jest łatwym procesem. Dlatego też poszukują terapii minimalizujących nieprzyjemne objawy. Często stosowanym sposobem minimalizowania dokuczliwych odczuć w tym okresie jest Hormonalna Terapia Zastępcza. Nie może być ona stosowana u wszystkich kobiet, ze względu na swoje duże oddziaływanie na organizm oraz potencjalne skutki uboczne, np. zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory, problemy z krążeniem, zatrzymywanie wody w organizmie czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego[12]. Dlatego też warto sięgnąć po leki na bazie naturalnych składników, np. zawierających wyciąg z kłącza pluskwicy groniastej. Wśród nich jest Remifemin®, którego działanie potwierdzone jest badaniami. Pomaga on zminimalizować dolegliwości związane z menopauzą, takie jak: przypływy uczucia gorąca czy nadmierna potliwość.
Co jeszcze możesz zrobić, by lżej przejść przez klimakterium?
- regularne posiłki,
- spożywanie nieprzetworzonej żywności,
- unikanie słodyczy i słonych przekąsek,
- wybieranie pełnoziarnistych produktów,
- spożywanie dwóch porcji produktów mlecznie dziennie,
- raz bądź dwa razy w tygodniu sięganie po strączki,
- odpowiednia ilość wody, co najmniej 2 litry dziennie,
- regularna, choć niezbyt obciążająca aktywność fizyczna, np. nordic walking, spacery, joga lub pływanie[13].
FAQ – warto wiedzieć
Menopauza to naturalny etap w życiu każdej kobiety, kończący okres jej płodności. Zwykle występuje między 45. a 55. rokiem życia, ale może pojawić się wcześniej, w wyniku różnych czynników. Zmiany hormonalne w tym czasie mogą prowadzić do wielu objawów, zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych, które bywają uciążliwe.
Menopauza i klimakterium to dwa różne terminy. Menopauza oznacza ostatnią miesiączkę, po której przez rok nie pojawia się żadna kolejna. Klimakterium to okres kilku lat przed i po menopauzie, kiedy w organizmie kobiety zachodzą zmiany hormonalne i fizyczne. To czas, który może być trudny ze względu na burzę hormonalną i zmiany w ciele.
Hormonalna Terapia Zastępcza (HTZ) jest popularnym sposobem łagodzenia objawów menopauzy, jednak nie jest odpowiednia dla każdej kobiety ze względu na potencjalne skutki uboczne. Alternatywnie, kobiety mogą sięgnąć po leki na bazie naturalnych składników, takie jak Remifemin®, który zawiera wyciąg z kłącza pluskwicy groniastej. Badania potwierdzają jego skuteczność w minimalizowaniu objawów menopauzy, takich jak przypływy gorąca i nadmierna potliwość.
Bibliografia:
[2] Tamże
[3] Tamże
[4] Tamże
[5] Tamże
[6] Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystąpienia naturalnej menopauzy u kobiet
[7] Przedwczesna menopauza – przyczyny, objawy i skutki menopauzy w młodym wieku
[8] Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystąpienia naturalnej menopauzy u kobiet
[9] Tamże
[10] Przedwczesna menopauza – przyczyny, objawy i skutki menopauzy w młodym wieku
[11] Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystpienia naturalnej menopauzy u kobiet
