Ból piersi w okresie menopauzy to jeden z najczęstszych objawów zmian hormonalnych zachodzących u dojrzałych kobiet. Można radzić sobie z nim domowymi sposobami, ale są takie sytuacje, gdy lekarz powinien skonsultować bolące sutki. Menopauza nie musi być trudnym okresem w życiu pań – sprawdź, jak łagodzić jej objawy!
Przyczyny bólu piersi w okresie menopauzy
Według danych z My Menopause Centre ból piersi jest częstym objawem menopauzy. W badaniu przeprowadzonym przez tę instytucję, aż 70% kobiet[1] zgłaszało, że doświadczyło dolegliwości bólowych podczas menopauzy.
Ból piersi w okresie menopauzy jest zjawiskiem całkowicie naturalnym i fizjologicznym. Istnieje kilka kluczowych przyczyn, które mogą powodować ten dyskomfort:
- Zmiany hormonalne – objawy menopauzy sygnalizują, że poziomy estrogenów i progesteronu mogą gwałtownie się zmieniać, co wpływa na tkankę piersi. Te fluktuacje hormonalne powodują ból, tkliwość i uczucie napięcia.
- Zmniejszenie poziomu estrogenów – spadek poziomu estrogenów może prowadzić do zmian w tkance piersi, powodując jej zmniejszenie i utratę elastyczności, co może być źródłem bólu.
- Zatrzymanie płynów – wahania hormonalne mogą prowadzić do zatrzymania płynów w organizmie, stąd uczucie ciężkości i obrzęk piersi.
- Zmiany w strukturze piersi – wraz z wiekiem tkanka tłuszczowa może zastępować tkankę gruczołową w piersiach, te zmiany również powodują dyskomfort.
Podczas menopauzy ból piersi może objawiać się na różne sposoby, które łatwo można rozpoznać. Mogą one wydawać się również cięższe niż zwykle, co jest wynikiem zatrzymania płynów i zmian w tkance.
Stają się również bardziej wrażliwe na dotyk. Może wystąpić uczucie napięcia lub ściskania. Niektóre kobiety mogą odczuwać swędzenie czy uczucie pieczenia skóry na piersiach.
Należy jednak rozróżnić ból piersi w okresie menopauzy od tego, który kobiety odczuwają podczas miesiączki. W trakcie menopauzy może być bardziej nieregularny i przewlekły, natomiast miesiączkowy opisywany jako tępy ból, który nasila się przed menstruacją i ustępuje po jej rozpoczęciu.
Bolące sutki a menopauza
Ból sutków jest jednym z wielu objawów, które mogą wystąpić podczas menopauzy. Choć jest niepokojący, jest to zjawisko naturalne – część fizjologicznych zmian, które zachodzą w organizmie kobiety w tzw. okresie przejściowym.
Bolące sutki są objawem menopauzy, ale każda kobieta odczuwa to inaczej.
Charakterystyczne są:
- Tkliwość – sutki stają się bardziej wrażliwe na dotyk, co może powodować dyskomfort podczas noszenia ubrań lub bielizny.
- Pieczenie – niektóre kobiety odczuwają pieczenie lub uczucie gorąca w okolicach sutków.
- Swędzenie – swędzenie sutków może być kolejnym objawem związanym z menopauzą.
- Kłucie lub przeszywający ból – może przybierać formę krótkotrwałych, ostrych kłujących odczuć.
- Napięcie – uczucie napięcia lub ściskania wokół sutków bywa odczuwalne, podobnie jak w przypadku bólu piersi.
Wpływ hormonów na piersi podczas menopauzy
Zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie kobiety w czasie menopauzy, mogą znacząco wpływać na ból piersi. Spadek poziomu hormonów, takich jak estrogeny, progesteron i prolaktyna[2], w dużej mierze przyczynia się do wystąpienia różnych, nieprzyjemnych objawów w tym szczególnym okresie w życiu kobiet (m.in. dyskomfortu w piersiach).
W czasie menopauzy skóra piersi często traci elastyczność i sprężystość. Może być to spowodowane spadkiem poziomu estrogenów, które są odpowiedzialne za rozwój i utrzymanie tkanki piersiowej. Hormony te wspierają wzrost gruczołów piersiowych oraz wpływają na elastyczność skóry. Zmniejszenie sprężystości tkanki piersiowej może wzmagać nadwrażliwość piersi na dotyk.
Progesteron współdziała z estrogenami, wpływając na cykliczne zmiany w piersiach, takie jak: obrzęk i przygotowanie do ewentualnej laktacji. Poziom progesteronu również spada podczas menopauzy. Taki spadek również może zaburzać równowagę hormonalną i prowadzić do uczucia napięcia oraz bolesności w piersiach.
Prolaktyna jest hormonem odpowiedzialnym za produkcję mleka w gruczołach piersiowych po porodzie. Chociaż zmiany poziomu prolaktyny podczas menopauzy nie są tak znaczące jak w przypadku estrogenów i progesteronu, mogą one również wpływać na tkliwość piersi, szczególnie u kobiet, które mają wyższy poziom tego hormonu.
Mechanizmy wpływu hormonów na piersi obejmują zmniejszenie elastyczności tkanki, zatrzymanie płynów oraz wzmożoną tkliwość.
Spadek poziomu estrogenów powoduje zmniejszenie elastyczności tkanki piersiowej, co może prowadzić do uczucia ciężkości i bólu. Zmiany hormonalne często prowadzą do zatrzymania płynów w organizmie, co powoduje obrzęk i napięcie w piersiach. Hormonalne fluktuacje sprawiają, że piersi stają się bardziej wrażliwe na dotyk i mogą boleć nawet przy niewielkim ucisku.
Ponad połowa kobiet w okresie przekwitania doświadcza bólu piersi, co potwierdza powszechność tego objawu i jego związek ze zmianami hormonalnymi. Inne badania wykazały, że wahania poziomów estrogenów i progesteronu są głównymi czynnikami wpływającymi na zmiany w tkance piersiowej oraz odczuwanie bólu.
Zmiany w piersiach występujące w czasie menopauzy
Podczas menopauzy w piersiach kobiety mogą zachodzić różnorodne zmiany, które są wynikiem fluktuacji hormonalnych oraz naturalnego procesu starzenia się organizmu. Najczęstsze zmiany, które występują w piersiach w tym okresie to:
- Torbiele – wypełnione płynem woreczki, które tworzą się w tkance piersi. Są zazwyczaj łagodne, ale powodują dyskomfort, a nawet ból. Torbiele są wynikiem zmian hormonalnych, szczególnie spadku poziomu estrogenów.
- Guzki – niekiedy w piersiach mogą pojawiać się guzki – łagodne (np. włókniaki) lub wymagające dokładniejszej diagnostyki. Włókniaki są jednymi z najczęstszych łagodnych guzów piersi i są zbudowane z tkanki włóknistej i gruczołowej.
- Gruczolaki – są to łagodne guzy wywodzące się z tkanki gruczołowej. Pojawiają się jako wynik zmian hormonalnych w piersiach.
- Zmiany w tkance piersiowej – podczas menopauzy, z powodu spadku poziomu estrogenów, tkanka gruczołowa w piersiach może być zastępowana przez tkankę tłuszczową. To może prowadzić do zmian w kształcie i konsystencji piersi.[3]
Czy menopauza jest czynnikiem ryzyka dla raka piersi?
Menopauza sama w sobie nie jest bezpośrednim czynnikiem wywołującym nowotwory, ale ryzyko zachorowania na raka piersi zwiększa się wraz z wiekiem.
Hormonalna terapia zastępcza (HTZ), stosowana w celu łagodzenia objawów menopauzy, może nieznacznie zwiększać ryzyko raka piersi, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu[4].
Dlatego zalecenie hormonalnej terapii zastępczej powinno być rozważane indywidualnie, a samo leczenie powinno trwać najkrócej jak to możliwe.
Jak zmniejszyć ryzyko raka piersi w okresie okołomenopauzalnym?
Utrzymanie zdrowej wagi, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie alkoholu i palenia tytoniu mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworu.
Kobiety w wieku menopauzalnym powinny regularnie poddawać się mammografii oraz samobadaniu piersi. Wczesne wykrycie zmian jest kluczowe dla skutecznego leczenia[5].
Jak złagodzić ból piersi w okresie menopauzy?
Ból piersi w okresie menopauzy może być nieprzyjemny i pogarszać ogólne samopoczucie. Dlatego, aby złagodzić ból, noś odpowiedni stanik, stosuj zimne okłady, a także ogranicz spożycie kofeiny oraz soli.
1. Noś odpowiedni stanik
Wybór dobrze dopasowanego, wygodnego stanika może znacząco zmniejszyć ból piersi. Stanik powinien dobrze podtrzymywać piersi, ale nie uciskać.
Przy dolegliwościach piersi związanych z przekwitaniem lepiej zrezygnować z biustonoszy z metalowymi fiszbinami. Ważny jest również materiał — naturalna, oddychająca bawełna to najlepsza z dostępnych opcji.
2. Stosuj zimne okłady
Przyniosą ulgę w dolegliwościach piersi w menopauzie. Stosowanie zimnych okładów na piersi może pomóc zmniejszyć obrzęk i ból. Zimne kompresy lub okłady żelowe można stosować przez 10-15 minut kilka razy dziennie.
3. Ogranicz kofeinę i sól
Dieta uboga w kofeinę i sól może pomóc zmniejszyć zatrzymywanie płynów w organizmie. Może to mieć znaczący wpływ łagodzenie obrzęku i bólu piersi[6].
W wyniku badań przeprowadzanych na 147 kobietach odczuwających ból piersi, potwierdzono, że u kobiet, które ograniczyły spożycie kofeiny, doszło do zmniejszenia bólu, a nawet jego całkowitego zaniku. Na 113 pacjentek, które przestrzegały zaleceń, aż 61% z nich, zgłosiło znaczną poprawę samopoczucia i zmniejszenia dolegliwości bólowych[7].
4. Wprowadź suplementację i stosuj preparaty na menopauzę
Niektóre witaminy, takie jak witamina E i witamina B6, mogą pomóc w łagodzeniu bólu piersi.
Nieprzyjemne objawy menopauzy łagodzą również środki oparte na naturalnych, bioaktywnych składnikach np. lek roślinny Remifemin, który zawiera wyciąg z kłącza pluskwicy groniastej.
5. Regularnie uprawiaj aktywność fizyczną
Ćwiczenia fizyczne mogą pomóc w utrzymaniu zdrowej wagi i zmniejszeniu stresu, co może korzystnie wpłynąć na zmniejszenie dolegliwości bólowych. Dobre efekty przynoszą pilates czy automasaż powięzi.
Regularne treningi pomogą w utrzymaniu prawidłowej wagi, zmniejszą napięcia mięśniowe i uregulują gospodarkę płynami w organizmie.
6. Zmniejsz stres
Techniki relaksacyjne, takie jak: joga, medytacja czy głębokie oddychanie, mogą pomóc zmniejszyć napięcie i stres. Rozluźniony, a także zrelaksowany organizm lepiej sobie radzi z dolegliwościami bólowymi związanymi z menopauzą.
Świadomy, spokojny oddech stanowi nie tylko wsparcie w walce z bólem – to również sposób na prawidłowe dotlenienie komórek organizmu. Praktyki medytacyjne pomagają również walczyć ze związanymi z menopauzą wahaniami nastroju.
7. Stosuj leki przeciwbólowe
W razie potrzeby można stosować dostępne bez recepty leki przeciwbólowe, aby złagodzić ból piersi. Zawsze należy przyjmować je zgodnie z zaleceniami lekarza lub wskazaniami zawartymi na ulotce preparatu.
Obserwowanie swojego ciała i zwracanie uwagi na zmiany jest kluczowe, zwłaszcza w okresie przedmenopauzalnym i menopauzalnym. Regularne samobadanie piersi oraz konsultacje z lekarzem mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu ewentualnych problemów zdrowotnych, oraz dostosowywaniu odpowiednich metod łagodzenia dolegliwości.
Bibliografia
[1] Goyal A., Breast pain, „BMJ Clinical Evidence” t. 2014 (2014), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4200534/#:~:text=Up%20to%2070%25%20of%20women.
[2] Peacock K., Carlson K., Ketvertis K.M., Menopause [na:] „Nih.gov”, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507826/, 21 grudnia 2023 r.
[3] Salati, Sajad Ahmad. „Gruczolakowłókniaki piersi: przegląd w świetle aktualnej literatury.” Polish Journal of Surgery 93.1 (2021): 40-48.
[4] Does hormone replacement therapy (HRT) increase the risk of cancer? [na:] „Cancer Research UK”, https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/hormones-and-cancer/does-hormone-replacement-therapy-increase-cancer-risk, 27 lutego 2019 r.,
[5] Breast Cancer Symptoms: What You Need to Know [na:] „Cancer.org”, https://www.cancer.org/cancer/latest-news/breast-cancer-symptoms-what-you-need-to-know.html, 22 września 2020 r.
[6] Koçoğlu D, Kurşun S, Akın B, Altuntug K. Mastalgia and associated factors: a cross-sectional study. Agri. 2017;29(3):100-108. doi:10.5505/agri.2017.91069
[7] LC R., Caffeine restriction as initial treatment for breast pain, „The Nurse practitioner” t. 14 nr 2 (2024), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2927749/.
