Częste oddawanie moczu to powszechny problem kobiet w okresie menopauzy. Na szczęście można z nim walczyć, np. poprzez terapię hormonalną czy ćwiczenia mięśni Kegla. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat i jak zapobiegać omawianej przypadłości? Odpowiadamy.
Jakie są przyczyny częstego oddawania moczu podczas menopauzy?
Menopauza może wpływać na częstsze oddawanie moczu, co jest związane z tym, że w okresie klimakterium w organizmie dochodzi do zmniejszenia wytwarzania estrogenu. Wówczas dochodzi do osłabienia pęcherza oraz cewki moczowej. To z kolei negatywnie wpływa na zdolność do kontrolowania funkcji oddawania moczu[1]. Spadek estrogenów niezbyt dobrze oddziałuje też na kondycję mięśni dna miednicy. W takiej sytuacji mogą się one obniżać. W wyniku zmniejszenia ilości wspomnianych hormonów pęcherz często traci też swoją elastyczność[2].
Menopauzalny zespół układu moczowo-płciowego
Istnieje zależność między estrogenami a częstym oddawaniem moczu. W wyniku zbyt małej produkcji tych hormonów może dojść do menopauzalnego zespołu układu moczowo-płciowego, określanego dawniej mianem „zanikowego zapalenia pochwy”. Jednym z jego objawów jest częste oddawanie moczu, a w niektórych przypadkach także nietrzymanie moczu.
Bardziej narażone na wystąpienie omawianej przypadłości, a co za tym idzie – na większe parcie na mocz w trakcie menopauzy, są osoby, które:
- piją duże ilości alkoholu,
- palą tytoń,
- są po operacji jajników lub ooforektomii,
- są leczone na raka (niektóre metody zwiększają ryzyko omawianej przypadłości).
Sposoby na zmniejszenie częstego oddawania moczu w menopauzie
Istnieje wiele sposobów, które stosuje się w przypadku menopauzy i częstego oddawania moczu. W sytuacji, gdy nie dają one oczekiwanych rezultatów, wykorzystuje się terapię hormonalną i estrogeny dopochwowe – pomagają one nie tylko, jeśli chodzi o nietrzymanie i częste oddawanie moczu, ale też zmniejszają suchość pochwy, minimalizują bóle podczas stosunku płciowego oraz redukują częstość infekcji dróg moczowych[3].
Czasem wykorzystuje się również DHEA – jest to hormon, który zwiększa ilość estrogenu w organizmie oraz samo libido u osób z menopauzalnym zespołem układu moczowo-płciowego[4]. W zmniejszeniu jego objawów często też pomaga terapia laserowa[5].
1.Ćwicz mięśnie dna miednicy (Kegla)
Ze względu na to, że przyczyną częstego oddawania moczu w okresie menopauzy jest osłabienie mięśni dna miednicy, czyli mięśni Kegla, należy o nie dbać i włączyć odpowiednie ćwiczenia. Jak rozpoznać, gdzie się one znajdują? Podczas oddawania moczu należy zatrzymać strumień – struktury, które się wówczas napinają, to właśnie one. W trakcie ćwiczeń mięśni Kegla wystarczy usiąść lub się położyć. Następnie, na zmianę należy je napinać przez 3-5 sekund i rozluźniać.
Warto pamiętać, że po zaprzestaniu ćwiczeń mięśni Kegla, problem może powrócić. Zdarza się również, że musi minąć kilka miesięcy, żeby zobaczyć pierwsze efekty[6]. Chcąc upewnić się, że dana czynność jest odpowiednio wykonywana, warto udać się do fizjoterapeuty uroginekologicznego.
2. Pij odpowiednią ilość wody
Można by sądzić, że ograniczenie spożycia wody przy problemie częstego oddawania moczu przyniesie ulgę. W rzeczywistości dochodzi wtedy do nasilenia się wspomnianej dolegliwości. Wynika to z tego, że mocz jest wówczas bardziej skoncentrowany i podrażnia pęcherz, a co za tym idzie – doprowadza do jego częstego oddawania. Zaleca się spożywanie około 2 litrów wody dziennie. Nie warto jednak znacząco przekraczać tej ilości, gdyż może to prowadzić do częstszych wizyt w toalecie[7].
3. Utrzymuj odpowiednią wagę i zdrowo się odżywiaj
Zbyt duża masa ciała powoduje większy nacisk na pęcherz, co z kolei może skutkować jego nadreaktywnością: nie tylko częstomoczem, ale również nietrzymaniem moczu[8]. Dlatego, dobrze jest utrzymywać odpowiednią wagę i zdrowo się odżywiać. Należy więc zrezygnować ze:
- sztucznych słodzików,
- owoców cytrusowych,
- czekolady,
- produktów na bazie pomidorów,
- pikantnych potraw,
- napojów gazowanych[9].
Jednocześnie warto ograniczyć spożycie kofeiny i alkoholu w codziennej diecie.
4. Oddawaj mocz regularnie
W przypadku omawianego przez nas problemu ważne jest to, aby oddawać mocz regularnie, najlepiej co 2-3 godziny, bez względu na to, czy odczuwasz uczucie parcia, czy też nie[10]. Jeśli opróżniasz pęcherz np. co 20-30 minut i czujesz, że musisz to zrobić, staraj się dokonywać większych przerw pomiędzy mikcjami[11]. Jeśli poczujesz nagłą potrzebę wypróżnienia, spróbuj powstrzymać się na chwilę, zaciskając mięśnie dna miednicy, i poczekaj, aż uczucie osłabnie[12].
5. Uprawiaj regularną aktywność fizyczną
W przypadku częstego oddawaniu moczu przy menopauzie najlepiej jest się skupić na wspomnianych już ćwiczeniach mięśni dna miednicy. Warto jednak pomyśleć również o innych aktywnościach, które wzmocnią różne partie mięśniowe, a przy okazji pomogą w utracie zbędnej tkanki tłuszczowej – co także ma związek z częstszym oddawaniem moczu. Warto wypróbować nowe formy aktywności takie jak joga, pływanie, spacery czy jazda na rowerze.
6. Ogranicz stres
Nadmierny niepokój, lęk i depresja mogą znacząco wpływać na funkcje układu moczowego, prowadząc do zaburzeń dolnych dróg moczowych lub ich zaostrzenia[13]. Tłumaczy się to zjawisko na wiele sposobów. Jednym z wyjaśnień jest teoria, że stres aktywuje reakcję walki lub ucieczki, co zwiększa wrażliwość układu nerwowego. W efekcie stres może powodować nadmierne pobudzanie pęcherza.
Zdaniem innych lekarzy lęk i niepokój doprowadzają do napięcia mięśni, co może oddziaływać także na mięśnie pęcherza — a to z kolei przyczyniać się do wzmożonego oddawania moczu. Dodajmy, że w jednym z badań dowiedziono, że stres, lęk i niepokój wiążą się z 1,5-2- krotnie większym ryzykiem nietrzymania moczu[14]. Przy zmianach nastroju warto sięgnąć po lek roślinny dostępny bez recepty — Remifemin. Produkt leczniczy zawierający pluskwicę groniastą łagodzi uciążliwe objawy menopauzy takie jak nadmierne pocenie się, uderzenia gorąca czy napięcia nerwowe.
7. Unikaj długiego siedzenia
Z badania opublikowanego w piśmie „BJU International” wynika, że siedzenie przynajmniej przez 5 godzin w ciągu dnia doprowadza do problemów układu moczowego — częstego oddawania moczu, niepełnego opróżniania czy konieczności wypróżniania się w nocy[15]. To sprawia, że należy unikać długiego siedzenia, a jeśli to konieczne, robić przerwy np. w trakcie pracy.
8. Skonsultuj się z lekarzem
Problem zbyt częstego oddawania moczu z pewnością nie zniknie samoistnie. Warto więc skonsultować się z lekarzem, którzy na podstawie istniejących objawów oraz wywiadu lekarskiego dobierze odpowiednie metody radzenia sobie z omawianą przypadłością.
Jak zapobiegać częstemu oddawaniu moczu w okresie menopauzy?
Chcąc zapobiegać częstemu oddawaniu moczu w okresie menopauzy, warto wykorzystać podane wyżej metody. Wskazane jest picie odpowiedniej ilości wody, utrzymywanie odpowiedniej wagi ciała i stosowanie zbilansowanej diety. Należy również pamiętać o regularnej aktywności fizycznej (w tym o ćwiczeniu mięśni Kegla). Warto zadbać o ograniczenie stresu i właściwe nawodnienie organizmu.
Bibliografia
[1] Menopause & Urinary Symptoms, w: https://urogyn.coloradowomenshealth.com/conditions/bladder/menopause-urinary-symptoms.html [dostęp: 17.08.24].
[2] Frequent Urination: When Diabetes and Menopause Affect the Bladder, w: https://health.umms.org/2023/12/22/frequent-urination-diabetes-and-menopause/ [dostęp: 17.08.24].
[3] D. D. Rahn, C. Carberry, T. V. Sanses, M. M. Mamik, R. M. Ward, K. V. Meriwether, C. K. Olivera, H. Abed, E. M. Balk, M. Murphy, Vaginal Estrogen for Genitourinary Syndrome of Menopause, w: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4855283/ [dostęp: 17.08.24].
[4] K. Angelou, T. Grigoriadis, M. Diakosavvas, D. Zacharakis, S. Athanasiou, The Genitourinary Syndrome of Menopause: An Overview of the Recent Data, w: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7212735/, [dostęp: 17.08.24].
[5] Y. Tadir, A. Gaspar, A. Lev-Sagie, M. Alexiades, R. Alinsod, A. Bader, A. Calligaro, J. A. Elias, M. Gambaciani, J. E. Gaviria, C. B. Iglesia, K. Selih-Martinec, P. L. Mwesigwa, U. B. Ogrinc, S. Salvatore, P. Scollo, N. Zerbinati, J. S. Nelson, Light and Energy Based Therapeutics for Genitourinary Syndrome of Menopause: Consensus and Controversies, w: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5819602/ [dostęp: 17.08.24].
[6] Kegel exercises – self-care, w: https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000141.htm [dostęp: 17.08.24]
[7] Ask the Experts: If I Have Incontinence, Should I Drink Less Water to Stop Leaking?, w: https://www.urologyhealth.org/healthy-living/urologyhealth-extra/magazine-archives/fall-2021/ask-the-experts-if-i-have-incontinence-should-i-drink-less-water-to-stop-leaking [dostęp: 17.08.24].
[8] R. R. Wing, J. M. Creasman, D. Smith West, H. E. Richter, D. Myers, K. L. Burgio, F. Franklin, A. A. Gorin, E. Vittinghoff, J. Macer, J. W. Kusek, L. L. Subak, w: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3038422/ [dostęp: 17.08.24].
[9] Frequent Urination: When Diabetes and Menopause Affect the Bladder, w: https://health.umms.org/2023/12/22/frequent-urination-diabetes-and-menopause/ [dostęp: 17.08.24].
[10] H. P. Dietz, Pelvic organ prolapse – a review, w: https://www.racgp.org.au/getattachment/c7866ae5-c457-42a2-a52a-71053b126daf/Pelvic-organ-prolapse-a-review.aspx [dostęp: 17.08.24].
[11] H. P. Dietz, Pelvic organ prolapse – a review, w: https://www.racgp.org.au/getattachment/c7866ae5-c457-42a2-a52a-71053b126daf/Pelvic-organ-prolapse-a-review.aspx [dostęp: 17.08.24].
[12] E. Wlaźlak, K. Frachowicz, G. Surkont, Zaburzenia statyki dna miednicy – leczenie zachowawcze, pessaroterapia. w: Baranowski W., Rogowski A., Uroginekologia, Warszawa 2018 r.
[13] T. Shimizu, S. Shimizu, Y. Higashi, M. Saito, Psychological/mental stress-induced effects on urinary function: Possible brain molecules related to psychological/mental stress-induced effects on urinary function w: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/iju.14663 [dostęp: 17.08.24].
[14] G. Felde, M. H., Ebbesen, S. Hunskaar, Anxiety and depression associated with urinary incontinence. A 10-year follow-up study from the Norwegian HUNT study w: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/nau.22921 [dostęp: 17.08.24].
[15] H. J. Park, C. H., Park, Y. Chang, S. Ryu, Sitting time, physical activity and the risk of lower urinary tract symptoms: a cohort study, w: https://bjui-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/bju.14147 [dostęp: 17.08.24].
