Menopauza a seksualność – bez tabu

Menopauza to naturalny etap w życiu każdej kobiety, który niesie ze sobą wiele zmian, również w sferze seksualności. Jak wpływają na nią zmiany hormonalne? Czy po 50., 60. i 70. rokiem życia można zachować bliskość i satysfakcję w związku? Omawiamy najczęstsze wyzwania, jakie towarzyszą kobietom w okresie menopauzy oraz przedstawiamy sposoby na poprawę jakości życia intymnego. Sprawdź skuteczne rozwiązania i obal mity – bez tabu. Menopauza a seksualność i libido – poznaj tajniki!

Jak wygląda pochwa po menopauzie?

W wyniku obniżenia poziomu estrogenów i androgenów mogą pojawić się problemy, takie jak suchość pochwy, uczucie pieczenia, ból podczas współżycia (dyspareunia) oraz zmniejszenie libido.

Suchość pochwy, spowodowana zmniejszoną produkcją śluzu szyjkowego, sprawia, że śluzówka staje się cieńsza, mniej elastyczna i bardziej podatna na otarcia i infekcje. To z kolei może prowadzić do unikania zbliżeń z powodu dyskomfortu, co dodatkowo osłabia więź w relacji^[1]. Co więcej, spadek stężenia androgenów, takich jak testosteron, wpływa na zmniejszenie libido i zdolności odczuwania podniecenia^[2].

Czy menopauza oznacza koniec życia seksualnego?

Menopauza to etap w życiu kobiety, który niesie ze sobą zmiany hormonalne wpływające na wiele obszarów zdrowia, w tym życie intymne. Nie jest to wcale rzadki problem.

Statystyki podają m.in., że aż 40-60% badanych kobiet zgłasza obniżenie libido^[3][4]. Co więcej, problemy znacząco pogłębiają się wraz z wiekiem. O ile wśród kobiet po 50. blisko połowa pozostaje aktywna seksualnie, o tyle po 70. liczba ta maleje do ok. 27%^[5].

Czy znaczy to, że menopauza musi wiązać się z zakończeniem życia seksualnego? Na szczęście nie. Dla wielu kobiet skutecznym rozwiązaniem okazuje się hormonalna terapia zastępcza (HTZ), która łagodzi symptomy przekwitania.

W niektórych przypadkach w zwiększeniu libido pomaga stosowanie plastrów testosteronowych lub tibolonu – syntetycznego steroidu wpływającego na receptory estrogenowe, gestagenowe i androgenowe. Prowadzi to wówczas do poprawy jakości życia seksualnego i może również zredukować związane z menopauzą zaburzenia nastroju^[6].

Oprócz terapii hormonalnych kobiety mogą korzystać z preparatów nawilżających, które pomagają zmniejszyć dyskomfort, a regularne współżycie poprawia ukrwienie pochwy, co korzystnie wpływa na jej stan.

Równie istotne są czynniki psychologiczne – akceptacja własnego ciała, otwarta rozmowa z partnerem oraz budowanie wzajemnego zrozumienia w związku. Badania wskazują, że dobre relacje emocjonalne z partnerem silnie korelują z poziomem satysfakcji seksualnej, zmniejszając negatywny wpływ objawów menopauzalnych^[7].

Dla kobiet, które nie mogą stosować HTZ, dostępne są inne rozwiązania, takie jak nawilżające preparaty dopochwowe, globulki czy kremy estrogenowe.

Znakomicie sprawdzają się również preparaty ziołowe. Wiele różnych ziół na menopauzę okazuje się bardzo pomocnych w łagodzeniu objawów. Najlepiej przebadany wyciąg roślinny zawiera preparat Remifemin. To roślinny lek, który zawiera wyciąg z rośliny Cimicifuga racemosa, znanej również jako pluskwica groniasta. Wyciąg ten, rekomendowany przez Światową Organizację Zdrowia w 2002 roku, jest uznawany za skuteczny i bezpieczny w łagodzeniu objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, nadmierne pocenie się, zaburzenia snu, napięcie nerwowe i wahania nastroju. W Niemczech Remifemin jest numerem 1 wśród naturalnych środków łagodzących objawy menopauzy.

Badania kliniczne wykazały, że u kobiet przyjmujących Remifemin przez 4 tygodnie ilość uderzeń gorąca zmniejszyła się o połowę, a lek znacząco poprawił samopoczucie, redukując uczucie niepokoju i objawy depresyjne.

Pierwsze efekty działania są widoczne już po 2 tygodniach stosowania, a regularne przyjmowanie przez dłuższy czas wzmacnia efekt terapeutyczny.

Czy po menopauzie można uprawiać seks?

Współczesne kobiety coraz częściej odrzucają stereotyp, że menopauza oznacza rezygnację z seksualności. Dlatego odpowiedź brzmi: tak, po menopauzie można uprawiać seks, a jego jakość w dużej mierze zależy od tego, jak kobieta przechodzi ten etap życia.

Zmiany hormonalne, takie jak spadek poziomu estrogenów i androgenów, wpływają na organizm w różnym stopniu, a to jak silne będą objawy menopauzy, decyduje o komforcie życia seksualnego.

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) jest jedną z najskuteczniejszych metod poprawy jakości życia seksualnego kobiet po menopauzie. Podawanie estrogenów w formie miejscowej lub ogólnej przywraca elastyczność ścian pochwy, normalizuje jej pH oraz zwiększa nawilżenie, redukując ból podczas stosunków^[8].

Warto pamiętać, że czas postmenopauzy wiele kobiet postrzega jako moment zyskania większej wolności seksualnej – bez ryzyka niechcianej ciąży. Zmiany związane z menopauzą nie oznaczają więc konieczności rezygnacji z życia seksualnego, ale mogą wymagać dostosowania podejścia, wdrożenia odpowiednich terapii i otwartości na zmiany. Ważną rolę w zachowaniu satysfakcji z bliskości odgrywa wsparcie ze strony lekarza oraz partnera.

Czy po menopauzie trzeba się zabezpieczać?

Menopauza to proces trwający kilka lat, podczas którego funkcje jajników stopniowo wygasają, a płodność ustaje. Oznacza to, że zajście w ciążę w okresie menopauzy może być możliwe.

Zgodnie z definicją WHO, menopauzę można stwierdzić dopiero po 12 miesiącach bez krwawienia miesięcznego, co oznacza, że w okresie premenopauzy kobieta może nadal sporadycznie owulować^[9]. Dlatego do całkowitego wygaśnięcia płodności zaleca się stosowanie zabezpieczeń, szczególnie jeśli występują sporadyczne krwawienia lub lekarz, po wykonaniu odpowiednich badań, nie stwierdził ustania owulacji^[10].

Po menopauzie, gdy ryzyko ciąży całkowicie zanika, stosowanie prezerwatyw nie jest już konieczne w stałych związkach, ale pozostaje istotne w przypadku nowych lub niestałych partnerów. Zmniejszona elastyczność ścian pochwy oraz zmiany w jej mikroflorze, związane z obniżeniem poziomu estrogenów, zwiększają podatność na infekcje, w tym choroby przenoszone drogą płciową^[11].

Jak podnieść libido po menopauzie?

Jak wskazaliśmy wyżej, menopauza to czas, w którym wiele kobiet doświadcza spadku libido, co wynika głównie z wahań hormonalnych. Dodatkowo, problem pogłębiać mogą: zmęczenie, problemy ze snem, poczucie starzenia się i nieatrakcyjności oraz brak akceptacji nowego etapu życia.

Jak zatem podnieść libido po menopauzie i cieszyć się satysfakcją z życia intymnego? Przedstawiamy praktyczne wskazówki, które mogą pomóc w odzyskaniu radości z fizycznej bliskości.

1. Ćwicz regularnie

Regularna aktywność fizyczna poprawia krążenie, wspiera produkcję endorfin i zwiększa poziom energii, co pozytywnie wpływa na libido^[12].

2. Wprowadź techniki relaksacyjne (np. medytacja, joga)

Praktyki relaksacyjne pomagają redukować stres i napięcie, co sprzyja seksualności i większej otwartości na bliskość^[13].

3. Sięgnij po zioła na menopauzę

Niektóre zioła, takie jak pluskwica groniasta, żeń-szeń czy maca, mogą wspierać równowagę hormonalną i łagodzić objawy menopauzy, a dzięki temu pośrednio poprawiać libido.

4. Dbaj o dietę bogatą w składniki odżywcze

Zbilansowana dieta bogata w witaminy, minerały i zdrowe tłuszcze wspiera układ hormonalny i ogólne samopoczucie^[14].

5. Ćwicz mięśnie dna miednicy (ćwiczenia Kegla)

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy poprawiają ukrwienie okolic intymnych, co korzystnie wpływa na odczucia podczas współżycia^[15].

6. Rozważ terapię seksualną lub psychoterapię

Specjalistyczne terapie mogą pomóc w przepracowaniu barier i zwiększeniu satysfakcji z życia seksualnego. Mogą być też nieocenionym wsparciem w trudnościach emocjonalnych związanych niekiedy z menopauzą^[16].

7. Używaj lubrykantów nawilżających

Stosowanie nawilżających preparatów poprawia komfort podczas współżycia i zmniejsza uczucie suchości w pochwie.

8. Zwiększ intymność i bliskość z partnerem

Otwartość, rozmowy o potrzebach oraz wspólnie spędzony czas budują więź, która przekłada się na większą satysfakcję intymną.

9. Wprowadź masaże i techniki dotykowe

Delikatne masaże i dotyk relaksują, budują intymność i zwiększają poczucie bliskości z partnerem, co pozytywnie wpływa na libido.

10. Zredukuj stres i dbaj o jakość snu

Mniejszy poziom stresu i lepszy sen zwiększają poziom energii i poprawiają nastrój, co również wspiera życie seksualne^[17].

11. Praktykuj mindfulness w relacjach

Skupienie na obecnym momencie i emocjach pomaga budować głębsze relacje i większą satysfakcję w związku^[18].

12. Rozważ terapię hormonalną (HTZ)

Hormonalna terapia zastępcza pomaga przywrócić równowagę hormonalną, łagodzi objawy menopauzy i pozytywnie wpływa na libido^[19].

Bibliografia:

[1] Jolanta Olszewska, „Problemy kobiet w okresie okołomenopauzalnym”, Pielęgniarstwo Polskie 2015, nr 1, 55.

[2] Szymon Bakalczuk, „Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet”, Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.

[3] Jolanta Olszewska, „Problemy kobiet w okresie okołomenopauzalnym”, Pielęgniarstwo Polskie 2015, nr 1, 55.

[4] Monika Grzegorowska, „Menopauza a życie seksualne”, Zdrowie.pap.pl, 4 stycznia 2023, [https://zdrowie.pap.pl/intymnosc/menopauza-zycie-seksualne], dostęp: 19.11.2024.

[5] Ophelia Langhorne i in., „Sex After Menopause”, Hopkinsmedicine.org, [https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/how-sex-changes-after-menopause], dostęp: 19 listopada 2024.

[6] Szymon Bakalczuk, „Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet”, Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.

[7] Szymon Bakalczuk, „Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet”, Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.

[8] Szymon Bakalczuk, „Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet”, Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.

[9] Natalia Rzewuska, „Okres przekwitania u kobiet. Hormonalna terapia wieku menopauzalnego”, Endogin.wum.edu.pl, [https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/okres_przekwitania_u_kobiet._hormonalna_terapia_wieku_menopauzalnego._.pdf], dostęp: 19 listopada 2024.

[10] Objawy menopauzy w wieku 50 lat a tabletki antykoncepcyjne, Forumginekologii.pl, 16 listopada 2023, [http://forumginekologii.pl/artykul/objawy-menopauzy-w-wieku-50-lat-a-tabletki-antykoncepcyjne], dostęp: 19 listopada 2024.

[11] Liczba przypadków kiły wzrosła siedmiokrotnie. Zagrożona zwłaszcza jedna grupa, Poradnikzdrowie.pl, 2 sierpnia 2024, [https://www.poradnikzdrowie.pl/aktualnosci/liczba-przypadkow-kily-wzrosla-siedmiokrotnie-zagrozona-zwlaszcza-jedna-grupa-aa-nGRw-Gda4-nmmF.htm], dostęp: 19 listopada 2024.

[12] Katarzyna Kurek, „Cztery ćwiczenia zalecane przez seksuologów. Szybko podnoszą libido”, Portal.abczdrowie.pl, 10 lipca 2023, [https://portal.abczdrowie.pl/cztery-cwiczenia-zalecane-przez-seksuologow-szybko-podnosza-libido], dostęp: 19 listopada 2024.

[13] Justyna Sobolak, „Jak zwiększyć poziom libido u kobiet?”, Medicover.pl, [https://www.medicover.pl/zdrowie/seks/libido/u-kobiet/], dostęp: 19 listopada 2024.

[14] Alicja Szramowska, „Jak zwiększyć libido u kobiet i mężczyzn – zalecenia dietetyka”, Dietetykanienazarty.pl, 14 lipca 2022, [https://dietetykanienazarty.pl/b/jak-zwiekszyc-libido-u-kobiet-i-mezczyzn-zalecenia-dietetyka/#sposby-na-zwiekszenie-libido], dostęp: 19 listopada 2024.

[15] Mięśnie Kegla – trening kobiecości, Cefarm24.pl, 23 września 2022, [https://www.cefarm24.pl/czytelnia/zdrowie/jestem-kobieta/miesnie-kegla-trening-kobiecosci/], dostęp: 19 listopada 2024.

[16] Czym jest menopauza? Jak sobie poradzić z jej psychicznymi objawami?, Psychocare.pl, 21 marca 2021, [https://psychocare.pl/czym-jest-menopauza-jak-poradzic-sobie-z-jej-psychicznymi-objawami/#Psychiczne_objawy_menopauzy], dostęp: 19 listopada 2024.

[17] Jolanta Olszewska, „Problemy kobiet w okresie okołomenopauzalnym”, Pielęgniarstwo Polskie 2015, nr 1, 55.

[18] Paweł Holas, “Mindfulness – jak być obecnym tu i teraz”, Swps.pl, [https://web.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/17648-mindfulness-jak-byc-obecnym-tu-i-teraz], dostęp: 19 listopada 2024.

[19] Szymon Bakalczuk, „Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet”, Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.