Aż 50% kobiet w okresie menopauzy skarży się na bóle mięśni i stawów. Objawy te mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, a także obniżać jakość życia. Czas przekwitania jest także momentem, gdy kobiety stają się główną grupą narażoną na rozwinięcie poważnej choroby kości, a mianowicie osteoporozy. Z naszego artykułu dowiesz się, czym spowodowane są bóle stawów, mięśni i kości przy menopauzie, a także poznasz sposoby radzenia sobie z tymi uciążliwymi dolegliwościami.
Czy bóle stawów, mięśni i kości w okresie menopauzy są normalne?
Bóle mięśni są jednym z częstszych objawów menopauzy.
Najważniejszą przyczyną tych dolegliwości jest spadek poziomu estrogenów. Hormony te są zaangażowane w produkcję kolagenu, który ma kluczowe znaczenie w budowie mięśni i tkanki łącznej.
Gdy poziom estrogenów maleje, spada ilość włókien kolagenowych w tkankach i dochodzi do osłabienia mięśni oraz ścięgien, co zwiększa ryzyko urazów, a także stanów zapalnych. W związku z tym pojawienie się bólów mięśni przy menopauzie nie powinno dziwić[1].
Jednak warto wziąć pod uwagę, że bóle mięśni w menopauzie mogą być również spowodowane pewnymi chorobami. Zanim zrzucimy winę za nasze dolegliwości na menopauzę, warto udać się do lekarza, by wykluczyć ewentualne inne zaburzenia, które mogą wpływać na kondycję naszych mięśni.
Przykładem może być fibromialgia, zespół przewlekłego zmęczenia czy choroby autoimmunologiczne, takie jak zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe.
Bóle mięśni w menopauzie mogą również być jednym ze skutków ubocznych stosowania statyn, czyli leków na obniżenie poziomu cholesterolu czy ACE-inhibitorów, popularnych leków na nadciśnienie[2].
Dlaczego podczas menopauzy pojawia się ból stawów i kości?
Często zdarza się, że w okresie menopauzy bólom mięśni towarzyszą także bóle stawów. Te dolegliwości również zazwyczaj wynikają z niedoboru estrogenów, gdyż hormony te mają właściwości antyzapalne oraz protekcyjne. Ich niedobór sprawia, że stawy stają się bardziej podatne na zapalenie. Dodatkowo osłabiają się kości oraz chrząstki[3].
Powszechne choroby stawów w okresie menopauzy
Szczególnie uciążliwymi chorobami, które zagrażają kobietom w wieku menopauzalnym, są osteoporoza oraz reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Ponadto w tym okresie zwiększa się również ryzyko zachorowania na chorobę zwyrodnieniową stawów.
2. Osteoporoza
Osteoporoza jest chorobą układu szkieletowego, w której przebiegu kobiety często cierpią na złamania kości. Występują one w okolicznościach, w których u zdrowego człowieka do złamania by nie doszło. Związane jest to z postępującą utratą gęstości mineralnej kości, co wpływa na osłabienie jej właściwości i predysponuje do złamań.
Dlaczego ryzyko wystąpienia osteoporozy wzrasta po menopauzie? Gdyż niedobór estrogenów jest bezpośrednio związany ze zmniejszeniem gęstości mineralnej kości[4].
3. Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza)
Choroba zwyrodnieniowa jest najczęstszą przyczyną bólu stawów w naszym społeczeństwie. Jest ona spowodowana przede wszystkim zaburzeniem jakości oraz ilości chrząstki stawowej. Objawem tego stanu jest ból stawów oraz ich sztywność.
Dotknięte stawy po pewnym czasie stają się zniekształcone, za czym idzie ograniczenie ruchomości oraz znaczące obniżenie jakości życia.
Brak odpowiedniej ilości estrogenów może przyspieszać degenerację chrząstki stawowej, wpływając na progres choroby. Artroza musi być różnicowana z zapaleniem reumatycznym stawów, gdyż ich objawy na pierwszy rzut oka wydają się być podobne. Jednak są to choroby o zupełnie innej etiologii, których leczenie również znacznie się od siebie różni[5].
4. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą zapalną stawów. Objawia się bólem, sztywnością i obrzękiem stawów rąk oraz stóp. Nieleczone RZS może także poważnie dotknąć nasze narządy wewnętrzne, przykładowo serce, płuca czy nerki. Dlatego bardzo ważne jest, aby odpowiednio wcześnie włączyć skuteczne leczenie.
Estrogeny wpływają na modulację układu immunologicznego. Dlatego też, gdy ich poziom obniża się podczas menopauzy, zwiększone jest ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych, do których należy właśnie reumatoidalne zapalenie stawów[6].
Jak złagodzić bóle stawów, mięśni i kości w menopauzie?
Kluczowym elementem do opanowania bólu jest właściwa diagnoza jego przyczyny, a następnie wdrożenie skutecznego leczenia. Dlatego też podstawową rzeczą, którą powinnaś zrobić, gdy odczuwasz bóle stawów, mięśni czy kości w menopauzie, jest konsultacja z lekarzem. Zbada on, czy Twoje objawy nie są przypadkiem spowodowane jakąś chorobą, przykładowo osteoporozą czy reumatycznym zapaleniem stawów.
Poniżej wymieniamy siedem rad, które pomogą Ci złagodzić bóle stawów, kości lub mięśni w menopauzie.
1. Stosuj zbilansowaną dietę bogatą w Omega-3 i fitoestrogeny
Omega-3 to grupa niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, które znajdują się w tłustych rybach morskich (np. łosoś, makrela, sardynki), olejach roślinnych czy orzechach włoskich.
Kwasy omega-3 mają silne działanie przeciwzapalne, dzięki czemu mogą pozytywnie wpływać na stawy[7].
W diecie pań w okresie przekwitania nie powinno zabraknąć również produktów bogatych w fitoestrogeny. Są to substancje roślinne, które charakteryzują się właściwościami podobnymi do estrogenów, dzięki czemu mogą łagodzić objawy menopauzy.
Można znaleźć je w niektórych pokarmach, np.soja[8]. Jednak istnieją również preparaty medyczne zawierające fitoestrogeny, które można przyjmować w celu złagodzenia objawów menopauzy – jednym z nich jest lek roślinny Remifemin. Zawiera on wyciąg z pluskwicy groniastej, która jest fitoestrogenem i łagodzi dotkliwe dolegliwości związane z klimakterium.
2. Ćwicz regularnie
Regularne uprawianie aktywności fizycznej jest jednym z czynników, który pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na niektóre choroby stawów oraz złagodzić objawy tych, które już występują. Ćwiczenia zwiększają ruchomość stawów oraz wzmacniają podtrzymujące je mięśnie[9].
3. Stosuj leki przeciwzapalne
Jedną z metod radzenia sobie z bólem mięśni i stawów podczas menopauzy jest stosowanie leków przeciwbólowych czy przeciwzapalnych. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem w celu potwierdzenia, czy dany lek będzie odpowiednim wyborem na Twoje objawy[10].
4. Korzystaj z fizjoterapii
Z indywidualnie dopasowanym programem rehabilitacyjnym, fizjoterapia pomaga m.in. wzmocnić mięśnie i zwiększyć ruchomość oraz stabilność stawów, co w efekcie zmniejsza dolegliwości bólowe oraz poprawia ogólną jakość życia[11].
5. Stosuj ciepłe i zimne okłady
Ciepłe i zimne okłady są prostą, lecz skuteczną metodą łagodzenia bólu. Zimne okłady pomagają zmniejszyć obrzęk i stan zapalny, natomiast ciepłe z kolei działają relaksująco na mięśnie i stawy, rozluźniając tkanki, a także zwiększają przepływ krwi[12].
6. Dbaj o odpowiedni sen
Niedobór snu wpływa na zwiększoną wrażliwość na ból, pogorszenie zdolności regeneracyjnych organizmu oraz obniżenie ogólnej odporności na stres. Dlatego kobiety w czasie menopauzy szczególnie powinny zwracać uwagę na odpowiednią ilość snu[13].
7. Zredukuj stres
Pod wpływem przewlekłego stresu organizm produkuje większe ilości kortyzolu, który zwiększa stan zapalny i nasila ból. Techniki radzenia sobie ze stresem, takie jak medytacja, głębokie oddychanie, joga czy regularna aktywność fizyczna, mogą pomóc w obniżeniu poziomu kortyzolu oraz poprawie ogólnego samopoczucia[14].
Czy bóle stawów i kości ustępują po zakończeniu menopauzy?
Choć niektóre objawy menopauzy, jak uderzenia gorąca, mogą zaniknąć po menopauzie, bóle stawów i kości rzadko ustępują całkowicie. Niemniej jednak odpowiednie leczenie zdiagnozowanej choroby podstawowej i zdrowy styl życia mogą pomóc w łagodzeniu objawów[15].
Bibliografia
[1] Osteoporoza, Endokrynologia Polska, 2008, dostęp 16 września 2024r: https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/view/25702.
[2] Muscle Aches and Pain, My Menopause Centre, dostęp 16 września 2024r: https://www.mymenopausecentre.com/symptoms/muscle-aches-and-pain/.
[3] Joint Pain During Menopause: Causes and Treatment, Healthline, dostęp 16 września 2024r: https://www.healthline.com/health/menopause/joint-pain-menopause#causes.
[4] Osteoporoza, MP Pacjent, dostęp 16 września 2024r: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/64948,osteoporoza.
[5] Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza), MP Pacjent, dostęp 16 września 2024r: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-artroza.
[6] Reumatoidalne zapalenie stawów, MP Pacjent, dostęp 16 września 2024r: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow.
[7] Menopause-Related Musculoskeletal Pain, Loyola Medicine, dostęp 16 września 2024r: https://www.loyolamedicine.org/about-us/blog/menopause-related-musculoskeletal-pain.
[8] Fitoestrogeny w okresie okołomenopauzalnym, Forum Ginekologii i Położnictwa, dostęp 16 września 2024r: https://www.forumginekologii.pl/artykul/fitoestrogeny-w-okresie-okolomenopauzalnym#:~:text=fitohormonami%2C%20estrogenami%20ro%C5%9Blinnymi.
[9] Menopause-Related Musculoskeletal Pain, Loyola Medicine, dostęp 16 września 2024r: https://www.loyolamedicine.org/about-us/blog/menopause-related-musculoskeletal-pain.
[10] Menopause Joint Pain, Evernow, dostęp 16 września 2024r: https://www.evernow.com/learn/menopause-joint-pain#:~:text=Simple%2C%20over%2Dthe%2Dcounter.
[11] How Can Physiotherapy Help to Treat Arthritis, Physiotattva, dostęp: 16 września 2024 r., https://www.physiotattva.com/blog/how-can-physiotherapy-help-to-treat-arthritis.
[12] Heat or Ice for Arthritis: When to Use Heat, Medical News Today, dostęp: 16 września 2024 r., https://www.medicalnewstoday.com/articles/heat-or-ice-for-arthritis#heat-tips.
[13] Sleep and Pain: The Connection, Arthritis Foundation, dostęp: 16 września 2024 r., https://www.arthritis.org/health-wellness/healthy-living/managing-pain/fatigue-sleep/sleep-and-pain.
[14] Stress and Arthritis: Why It’s Important to Manage Your Stress Levels, Versus Arthritis, dostęp: 16 września 2024 r., https://versusarthritis.org/news/2024/january/stress-and-arthritis-why-it-s-important-to-manage-your-stress-levels/.
[15] Joint Pain During Menopause: Causes and Treatment, Healthline, dostęp 16 września 2024r: https://www.healthline.com/health/menopause/joint-pain-menopause#causes.
