Infekcje pochwy to częsta przypadłość kobiet po menopauzie. Sprzyjają im nie tylko zachodzące w tym okresie, zmiany hormonalne, ale także bezpośrednio zmiany struktury pochwy. Jakie mogą być przyczyny stanów zapalnych pochwy w okresie menopauzy? Jak się objawiają i jak przebiega ich leczenie? Wyjaśniamy!
Przyczyny infekcji pochwy przy menopauzie
W trakcie menopauzy, w wyniku spadku poziomu estrogenów we krwi, w obrębie pochwy zachodzi kilka zmian, które sprzyjają rozwoju infekcji intymnych. Są to m.in.:
- wzrost pH pochwy, przez co staje się ona mniej kwaśna — jest to środowisko idealne dla rozwoju patogennych bakterii;
- zmiany w naturalnej florze bakteryjnej, w tym zmniejszenie ilości „dobrych” probiotycznych bakterii;
- zmiany atroficzne pochwy, czyli m.in. ścieńczenie jej błony śluzowej, zmniejszone wydzielanie śluzu przez ograniczone ukrwienie — sprzyjają otarciom i mikrouszkodzeniom, przez które patogeny mogą łatwiej wnikać do tkanek[1].
Stany zapalne pochwy w okresie menopauzy mogą być wywoływane przez różne drobnoustroje. Zazwyczaj są to bakterie, jednak nie należą do rzadkości także zakażenia wywołane przez drożdżaki czy pierwotniaki (np. rzęsistka pochwowego).
Objawy stanów zapalnych pochwy
Objawy infekcji intymnej w okresie menopauzy nie różnią się właściwie od tych, które obserwuje się u kobiet w każdym wieku. Najczęściej pojawiają się dolegliwości, takie jak upławy, swędzenie, pieczenie czy przykry zapach z pochwy. Rzadziej infekcja może przebiegać bezobjawowo.
1. Wodnista wydzielina z pochwy a menopauza
Wodnista wydzielina z pochwy w czasie menopauzy może być pierwszym sygnałem zakażenia okolic intymnych. Bywa jednak, że jej kolor, zapach i konsystencja się zmieniają.
W infekcjach bakteryjnych w menopauzie upławy z pochwy bywają gęste, mętne, koloru żółtego lub zielonkawego.
Natomiast infekcje grzybicze spowodowane menopauzą często dają upławy białawe, zbite, o grudkowatej konsystencji przypominającej serek wiejski[2].
Warto również pamiętać, że przyczyną upławów w menopauzie nie zawsze są infekcje. Czasami są one związane np. z obecnością polipów endometrialnych, rozrostu endometrium, czy też zaprzestaniem stosowania hormonalnej terapii zastępczej[3].
Wodnista wydzielina w okresie okołomenopauzalnym o różowym lub brązowym zabarwieniu powinna w szczególności skłonić do wizyty u specjalisty. Może ona być sygnałem poważnych problemów ze zdrowiem, również raka endometrium czy raka jajnika[4].
2. Nieprzyjemny zapach z pochwy w okresie menopauzy
Infekcjom intymnym w okresie menopauzy bardzo często towarzyszy również zmiana zapachu wydzieliny z pochwy. W przypadku infekcji bakteryjnych wiele kobiet obserwuje nieprzyjemną, rybią woń.
Natomiast przy infekcjach grzybiczych w menopauzie zapach może być słodkawy, mdły, przypominający ciastka[5].
Nieprzyjemny zapach z pochwy w okresie menopauzy często współistnieje z innymi objawami stanu zapalnego, np. bólem pochwy, pieczeniem, swędzeniem czy upławami. Zazwyczaj mijają one po włączeniu odpowiedniego leczenia.
3. Pieczenie pochwy w okresie menopauzy
Pieczenie pochwy w okresie menopauzy może mieć różne przyczyny. Często towarzyszy stanom zapalnym pochwy, jednak czasem pojawia się również u kobiet bez rozpoznanej infekcji. Wtedy najczęściej przyczyną jest suchość pochwy, spowodowana niedostateczną produkcją wydzieliny w wyniku spadku poziomu estrogenów[6].
Pieczeniu w pochwie mogą towarzyszyć także inne dolegliwości, np. wydzielina, kłucie w pochwie czy ból okolic intymnych. Dyskomfort nasila się często podczas noszenia nieoddychającej bielizny lub obcisłych ubrań.
Jak poradzić ze stanami zapalnymi pochwy przy menopauzie?
Na stany zapalne pochwy początkowo mogą pomóc dostępne w aptekach kremy i maści stosowane miejscowo. Zawierają one substancje bakteriobójcze i grzybobójcze.
Warto jednak pamiętać, że jeżeli one nie pomogą, lub gdy objawy ponownie nawrócą, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Być może konieczne będzie zastosowanie leczenia doustnego przy pomocy środków na receptę[7].
Ponadto objawy zbliżone do infekcji (np. upławy, przykry zapach z pochwy) dają czasem inne poważne choroby, np. polipy, rozrost endometrium, a nawet rak. Nie należy więc zwlekać, jeśli objawy mimo prób samodzielnego leczenia się utrzymują. W takiej sytuacji zapewne będzie potrzebna dogłębna diagnostyka przyczyny problemu.
Gdy przyczyną stanów zapalnych jest atrofia pochwy, a dolegliwości, takie jak suchość czy pieczenie są bardzo nasilone, pomocne mogą się okazać np. kremy lub maści stosowane miejscowo, zawierające estrogeny[8].
Poprawiają one nawilżenie i ukrwienie okolic intymnych i łagodzą uciążliwe dolegliwości związane z atrofią pochwy. Są dostępne na receptę, więc może je przepisać lekarz ginekolog.
Jeżeli one nie przyniosą rezultatów, lekarz może zalecić stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Może ona skutecznie złagodzić suchość pochwy u kobiet w menopauzie, jeśli pozostałe metody leczenia zawiodły. Jednak ma ona również swoje wady (np. jej długotrwałe stosowanie może zwiększać ryzyko raka piersi czy zakrzepicy). Przed jej rozpoczęciem należy więc rozważyć potencjalne korzyści i to, czy przewyższają one możliwe ryzyko[9].
Natomiast jeśli oprócz suchości pochwy i infekcji dokuczają ci też inne objawy menopauzy (np. uderzenia gorąca, napady potliwości), to możesz sięgnąć po roślinne preparaty dostępne bez recepty. Jednym z nich jest lek Remifemin. Zawiera on wyciąg z pluskwicy groniastej, która skutecznie radzi sobie z tymi dolegliwościami[10].
Jak zapobiegać infekcjom intymnym po menopauzie?
Niestety nie ma jednego złotego środka, który pozwoliłby w stu procentach zapobiec rozwojowi stanów zapalnych pochwy w okresie menopauzy. Istnieje jednak kilka kroków, które pomogą w jak największym stopniu ograniczyć ryzyko ich pojawienia się lub nawrotu.
Kobiety po menopauzie powinny przede wszystkim:
- dbać o odpowiednią higienę okolic intymnych — codzienne mycie dedykowanymi płynami, delikatne osuszanie;
- nosić bieliznę stworzoną z naturalnych, oddychających materiałów odprowadzających wilgoć (np. bawełna);
- nosić luźne, przewiewne ubrania;
- unikać gorących pryszniców i kąpieli;
- w toalecie zawsze podcierać się w kierunku do odbytu, nigdy odwrotnie;
- spożywać dużą ilość płynów (min. 2 litry wody dziennie);
- jedzenie jogurtów i produktów kiszonych, które zawierają spore ilości probiotycznych bakterii, mogą wesprzeć organizm w odbudowywaniu naturalnej mikroflory okolic intymnych;
- stosować probiotyki dopochwowo po leczeniu stanów zapalnych i profilaktycznie, aby pomóc utrzymać prawidłowy skład mikroflory pochwy[11].
Bibliografia
[1] Vaginal atrophy-Vaginal atrophy – Symptoms & causes – Mayo Clinic [na:] „Mayo Clinic”, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vaginal-atrophy/symptoms-causes/syc-20352288, 2021 r., dostęp 18 czerwca 2024 r.
[2] Pietrangelo A., Is It Normal to Have Discharge During Menopause? [na:] „Healthline”, https://www.healthline.com/health/womens-health/menopause-discharge, 24 kwietnia 2020 r., dostęp 18 czerwca 2024 r.
[3] Clinic C., Postmenopausal Bleeding: Causes, Diagnosis & Treatment [na:] „Cleveland Clinic”, https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21549-postmenopausal-bleeding, 2024 r., dostęp 14 czerwca 2024 r.
[4] Ibidem.
[5] Raypole C., Everything You Need to Know About Vaginal Infections [na:] „Healthline”, https://www.healthline.com/health/vaginal-infection, 5 lipca 2012 r., dostęp 18 czerwca 2024 r.
[6] Ibidem.
[7] Ibidem.
[8] Ibidem.
[9] K. Suchecka-Rachoń, D. Rachoń. Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ_ u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń 2005, tom 2, nr 2, s. 115-124.
[10] Office of Dietary Supplements – Black Cohosh [na:] „Nih.gov”, https://ods.od.nih.gov/factsheets/BlackCohosh-HealthProfessional/, 2016 r., dostęp 18 czerwca 2024 r.
[11] 10 Ways to Prevent Yeast Infections [na:] „WebMD”, https://www.webmd.com/women/10-ways-to-prevent-yeast-infections, 15 marca 2017 r., dostęp 18 czerwca 2024 r.
