Uderzenia gorąca to bardzo częsty problem u kobiet w okresie menopauzy. Pojawiają się nagle w dzień lub w nocy i mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Na szczęście istnieje kilka sposobów na to, aby złagodzić tę dolegliwość i zmniejszyć częstość nawrotów. Jak radzić sobie z menopauzalnymi uderzeniami gorąca? Wyjaśniamy!
- Czym są uderzenia gorąca?
- Przyczyny uderzeń gorąca podczas menopauzy
- Jak długo trwają uderzenia gorąca w menopauzie?
-
Jak złagodzić uderzenia gorąca w menopauzie?
- 1. Zastosuj hormonalną terapię zastępczą
- 2. Pij zimne napary ziołowe
- 3. Ogranicz używki takie jak kofeina, alkohol i papierosy
- 4. Unikaj gorących i pikantnych potraw
- 5. Stosuj zdrową dietę dostosowaną do problemów z uderzeniami gorąca
- 6. Zadbaj o regularne ćwiczenia
- 7. Stosuj techniki relaksacyjne
- 8. Zadbaj o odpowiednią odzież wykonaną z przewiewnych, oddychających materiałów
Czym są uderzenia gorąca?
Uderzenia gorąca są typowymi objawami menopauzy. Kobiety opisują je jako nagłe napady gorąca odczuwane przede wszystkim w górnej części ciała — w obrębie twarzy, szyi i ramion.
Mogą im towarzyszyć inne objawy, np. zlewne poty, przyspieszenie bicia serca, zaczerwienienie skóry i niepokój[1]. Pojawiają się zarówno w dzień, jak i nocą, utrudniając codzienne funkcjonowanie i wywołując problemy ze snem.
Przyczyny uderzeń gorąca podczas menopauzy
Przyczyną uderzeń gorąca, jak i innych objawów w okresie menopauzy (zlewnych potów, nadpotliwości) są zachodzące w organizmie kobiety zmiany hormonalne.
W czasie przekwitania wygasa czynność jajników, a tym samym gwałtownie obniża się poziom estrogenów we krwi. Jednocześnie wzrasta produkcja hormonów przysadki, stymulujących jajniki do działania – LH i FSH[2].
Nadmiar hormonów przysadkowych z kolei zaburza prawidłowe funkcjonowanie ośrodka termoregulacji w podwzgórzu. Sprawia to, że organizm błędnie interpretuje płynące z ciała sygnały i nadmiernie reaguje na niewielkie zmiany temperatury. Jest to bezpośrednią przyczyną omawianych wcześniej uderzeń gorąca czy zlewnych potów w menopauzie[3].
Większe ryzyko wystąpienia tych objawów mają kobiety z nadmierną masą ciała i palące papierosy[4].
Jak długo trwają uderzenia gorąca w menopauzie?
Uderzenia gorąca przy menopauzie trwają średnio od 2 do 5 minut. Mogą jednak trwać krócej lub dłużej, nawet do kilkunastu minut. Częstość ich występowania również jest sprawą indywidualną — jedne kobiety doświadczają jednego napadu na kilka miesięcy, natomiast inne zmagają się z nimi kilka-kilkanaście razy w tygodniu[5].
Pierwsze napady gorąca mogą pojawić się jeszcze przed menopauzą, dopiero w trakcie menopauzy lub nawet po jej zakończeniu. Średnio nawracają przez 4-7 lat od wystąpienia po raz pierwszy. U niektórych kobiet utrzymują się nawet po 10 latach od zakończenia menopauzy[6].
Jak złagodzić uderzenia gorąca w menopauzie?
W łagodzeniu uderzeń gorąca w menopauzie mogą być pomocne chłodne napoje, napary ziołowe, zmiany w stylu życia (zdrowa dieta, aktywność fizyczna), a także unikanie używek, takich jak kawa, papierosy czy alkohol.
Jeżeli powyższe domowe sposoby nie przyniosą rezultatów, warto skonsultować się z lekarzem — być może zaleci on terapię środkami dostępnymi na receptę.
1. Zastosuj hormonalną terapię zastępczą
Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) może być bardzo skutecznym sposobem na uderzenia gorąca i innych objawów menopauzy. Polega ona na suplementowaniu estrogenów i progesteronu, czyli właściwie uzupełnianiu ich niedoboru w tym okresie.
Niestety taka terapia, mimo swojej skuteczności, niesie również ryzyko poważnych konsekwencji dla zdrowia. Wieloletnie jej stosowanie może zwiększać ryzyko rozwoju chorób serca, udaru mózgu, raka piersi czy demencji[7].
Decyzja o włączeniu zastępczego leczenia hormonami powinna być więc dobrze przemyślana, a sama terapia musi być prowadzona pod stałą kontrolą lekarza. Najczęściej HTZ włącza się u kobiet, u których inne, mniej inwazyjne domowe sposoby nie przyniosły oczekiwanych rezultatów[8].
2. Pij zimne napary ziołowe
Zimne napary ziołowe są świetnym domowym sposobem na uderzenia gorąca w menopauzie. Mogą przynieść prawdziwą ulgę w dolegliwościach. Ochładzające właściwości ma m.in. herbatka z mięty pieprzowej, rumianka, kozłka lekarskiego czy liści malin.
Można do niej dodać kostek lodu, miodu czy innych dodatków, aby stworzyć pyszny, wakacyjny i orzeźwiający napój.
Jeżeli nie przepadasz za smakiem ziołowych herbatek, możesz sięgnąć po leki zawierające wyciągi roślinne, np. z pluskwicy groniastej.
Jednym z nich jest lek roślinny Remifemin, który dzięki zawartości tej rośliny skutecznie radzi sobie z objawami naczynioruchowymi menopauzy, w tym właśnie z uderzeniami gorąca[9].
3. Ogranicz używki takie jak kofeina, alkohol i papierosy
Używki mogą sprzyjać uderzeniom gorąca w menopauzie. Picie zbyt dużych ilości kawy, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów może zwiększyć częstość napadów i je wydłużać[10]. Staraj się więc w jak największym stopniu je ograniczyć, a najlepiej całkowicie z nich zrezygnować.
4. Unikaj gorących i pikantnych potraw
Gorące potrawy i ostre przyprawy mogą podwyższać temperaturę ciała, co czasami jest wyzwalaczem napadów gorąca w menopauzie. W okresie przekwitania warto więc ograniczyć spożywanie takich dań[11]. Smak potraw można poprawić np. przy użyciu ziół.
5. Stosuj zdrową dietę dostosowaną do problemów z uderzeniami gorąca
W okresie menopauzy warto dbać o to, aby dieta była odpowiednio zbilansowała i zawierała wszystkie niezbędne organizmowi składniki odżywcze, witaminy i minerały.
Warto sięgać po produkty bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwasy omega-3, które uczestniczą w produkcji progesteronu i estrogenów[12]. Największe ich ilości znajdują się w nierafinowanych olejach, np. oleju z wiesiołka.
Ponadto dietę w okresie menopauzy można wzbogacić o źródła fitoestrogenów, np. soję. Trzeba jednak je jeść z umiarem, ponieważ mogą one zaburzać równowagę hormonalną organizmu[13]. Nie jest również do końca jasne, jaki jest ich wpływ na rozwój raka piersi przy długotrwałym przyjmowaniu[14].
6. Zadbaj o regularne ćwiczenia
Z pomocą w łagodzeniu wybuchów gorąca w menopauzie może przyjść również aktywność fizyczna. Zmniejsza ona wrażliwość ośrodka termoregulacji w podwzgórzu, a także poprawia wydolność fizyczną organizmu[15].
Dodatkowo regularne ćwiczenia pozwalają pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej, która działa jak termoizolator i sprzyja częstszym uderzeniom gorąca[16].
Jaką aktywność wybrać? Przede wszystkim taką, która sprawi ci najwięcej przyjemności. Dla początkujących dobrym rozwiązaniem będą spacery, taniec, joga, pilates, pływanie czy jazda na rowerze. Właściwie każdy ruch będzie lepszy od siedzenia.
7. Stosuj techniki relaksacyjne
Przewlekły stres i zamartwianie się nie pomagają w łagodzeniu uderzeń gorąca w menopauzie.
Warto więc znać kilka technik relaksacyjnych, np. głębokie oddychanie, medytację, mindfulness czy pogłębianie własnego hobby. Pomóc ukoić nerwy może także wieczór z ulubioną książką lub serialem[17].
8. Zadbaj o odpowiednią odzież wykonaną z przewiewnych, oddychających materiałów
Na uczucie gorąca w menopauzie może pomóc również odpowiedni ubiór. Kobiety z tym problemem powinny ubierać się „na cebulkę”, aby móc łatwo zdjąć nadmiarową ilość ubrań. Ponadto warto wybierać ubrania z naturalnych, przewiewnych materiałów, np. lnu czy bawełny.
Bibliografia
[1] Hot flashes-Hot flashes – Symptoms & causes – Mayo Clinic [na:] „Mayo Clinic”, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hot-flashes/symptoms-causes/syc-20352790, 2023 r., dostęp 14 maja 2024 r.
[2] Thurston R.C., Joffe H., Vasomotor Symptoms and Menopause: Findings from the Study of Women’s Health across the Nation, „Obstetrics and gynecology clinics of North America” t. 38 nr 3 (2011), DOI: https://doi.org/10.1016/j.ogc.2011.05.006, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3185243/.
[3] Ibidem.
[4] Ibidem.
[5] Clinic C., How Long Will I Have Hot Flashes and What Causes Them? [na:] „Cleveland Clinic”, https://health.clevelandclinic.org/how-long-do-hot-flashes-last, 20 lipca 2022 r., dostęp 14 maja 2024 r.
[6] Ibidem.
[7] Hot Flashes: What Can I Do? [na:] „National Institute on Aging”, https://www.nia.nih.gov/health/menopause/hot-flashes-what-can-i-do#hormones, 30 września 2021 r., dostęp 14 maja 2024 r.
[8] Ibidem.
[9] Black cohosh Information | Mount Sinai – New York [na:] „Mount Sinai Health System”, https://www.mountsinai.org/health-library/herb/black-cohosh, 2014 r., dostęp 12 maja 2024 r.
[10] Triggers to Be Aware Of [na:] „WebMD”, https://www.webmd.com/menopause/ss/slideshow-minimize-vasomotor-triggers, 2024 r., dostęp 14 maja 2024 r.
[11] Ibidem.
[12] Saldeen P., Saldeen T., Women and Omega-3 Fatty Acids, „Obstetrical & gynecological survey” t. 59 nr 10 (2004), DOI: https://doi.org/10.1097/01.ogx.0000140038.70473.96, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15385858/.
[13] Patisaul H.B., Jefferson W., The pros and cons of phytoestrogens, „Frontiers in neuroendocrinology” t. 31 nr 4 (2010), DOI: https://doi.org/10.1016/j.yfrne.2010.03.003, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3074428/
[14] Ibidem.
[15] Center M., Center M., In Brief: Why Exercise Helps with Menopausal Hot Flashes – MGH Center for Women’s Mental Health [na:] „MGH Center for Women’s Mental Health – Perinatal & Reproductive Psychiatry at Mass General Hospital”, https://womensmentalhealth.org/posts/brief-exercise-helps-menopausal-hot-flashes/, lutego 2017 r., dostęp 12 maja 2024 r.
[16] Ibidem.
[17] King L.M., What Are Hot Flashes? [na:] „WebMD”, https://www.webmd.com/menopause/menopause-hot-flashes, 6 października 2002 r., dostęp 14 maja 2024 r.